Apne sendromu, normalde solunum yolunun açık kalmasını sağlayan kasların kasılmasıyla üst solunum yolu açık kalır. Bu kaslar uyku anında gevşer ve bununla beraber üst solunum yolunda hafif bir daralma oluşur. Bu daralma hava geçişinde sorun yaratacak boyutta olmaz. Apne sendromunda uyku anında üst hava yollarında yaşanan daralma, solunumu ciddi boyutta zorlaştırır.
Burundan soluk borusuna ulaşan mesafede gelişen daralma nedeniyle, uyku anında solunumun 10 saniyeden daha uzun durması apne sendromu olarak tanımlanır. Apne sendromu yaşayan kişilerde solunum durması atakları, uyku anında sürekli tekrarlar ve apne sendromu şiddetli olanlarda solunum durması 1 dakikayı geçebilir.
Uykuya yeni geçildiğinde damak kasları yeteri kadar gergin olduğundan apne yaşanmaz. Uyku ilerledikçe tüm vücut kaslarıyla beraber solunum sistemi ve damak çevresinde bulunan kaslar da gevşemeye başlar ve dar olan solunum yolu, tıkanır. Uyku derinleştikçe yaşanan apnenin şiddeti artar. Bu durum karşısında kişi derin uykudan uyanır ve yüzeysel olarak uykuya geçerek nefes almaya başlar. Bu süreç tüm gece boyunca devam eder. Uyku apnesi nedeniyle terleme, yorgun uyanma, gün içinde uyuklama, baş ağrısı, cinsel isteksizlik, ağız kuruluğu, asabiyet, konsantrasyon bozukluğu gibi şikâyetler oluşur. Beraberinde kalp ritim bozukluğu, yüksek tansiyon ve diyabete için risk meydana gelebilir.
Apne sendromu neden olur?
- Çene yapısının normalden küç
ük olması
- Dilin büyük olması
- Bademciklerin büyük olması
- Küçük dil ve yumuşak damakta hava geçişini engelleyen oluşumların olması
- Aşırı kilo
- Erkek olmak
- Uyku ilacı ya da alkol kullanmak
Apne sendromu belirtileri nelerdir?
- Horlama
- Gün içinde yorgun ve uykusuz olmak
- Horlamanın ara ara kesilmesi, devamında sesli ve derin bir solunumla devam etmesi
- Sabahları baş ağrısı
- Gece sık aralıklarla tuvalete çıkma
- Kadınlarda adet düzensizliği
- Erkeklerde cinsel isteksizlik
- Çocuklarda nefes almakta güçlük, huzursuz uyuma, horlama ve okul başarısında düşüklük
Bu tür belirtiler yıllar içinde yavaş yavaş gelişebileceğinde kişi durumunu fark etmeyebilir. Bazı durumlarda yaşın ilerlemesiyle beraber yaşanan problemler normal olarak düşünülebilir. Apne sendromu hastanın ailesi tarafından daha kolay tespit edilebilir.
Apne sendromu tanısı nasıl yapılır?
Apne için doktora başvurulduğunda tanı için ilk önce hastanın hikayesi dinlenir. Hastanın gece uykusu, nefes kesilmeleri, sabahları uyandığında yorgun olup olmadığı, atak sayısı gibi detaylar öğrenilir. Apne sendromu tanısı için uluslararası anketlerle hasta şikâyetlerinin puanlaması yapılır. Puan belli bir oranın üzerinde çıkmışsa apne sendromundan şüphe duyulur. Hastanın hikayesi dinlendikten sonra kesin tanı hastanın uyku anında gözlemlenmesiyle konulabilir.
Hasta uyku laboratuvarında bir gece gözlemlenir ve uyku anındaki veriler, bilgisayara aktarılır. Göğüs-karın hareketleri, solunum ve beyin dalgaları, kas verileri ve ilave veriler kaydedilir. Ertesi gün, bilgisayara kayıt edilen veriler skorlama olarak tanımlanan bir işleme tabi tutulur. Uykuda nefes kesintileri, oksijen düşüklüğü, uyku anındaki diğer değişimlere bakılarak hasta hakkında detaylı bilgilere ulaşılır. İşlem sonrasında 1 saatte 5'ten fazla atak yaşanmışsa apne sendromu tanısı konulur. Kişinin durumuna göre hafif, orta ya da şiddetli olarak sınıflandırılır.
Apne sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Apne sendromu tedavisi hastalığın şiddetine bağlı olarak değişim gösterir. Başlangıçta cerrahi harici tedaviler uygulanır. CPAP cihazı halk arasında uyku apnesi maskesi olarak adlandırılan cihaz hastaya tavsiye edilir. Bu cihaz, ameliyat için uygun olmayan hastalara önerilen bir tedavi seçeneğidir. Apne maskesinin hastalığın boyutuna göre farklı türleri bulunmaktadır. Maske, apne anında solunum yolunda oluşan tıkanan bölgede hava akımını sağlar. Havayı basınçlı bir şekilde burundan üst solunum yollarına yollar ve devamlı hava akımı sağlar. Hastalık çok şiddetli devam ediyorsa cerrahi yöntemle hastalığın tedavisi sağlanır.
